Virüs, casus yazılımlar (spyware), solucan, adware vb. zararlı yazılımlar (malware), reklam,
sanal
suçlar, bazen sadece ego tatmini gibi çeşitli çıkarlar için
bilgisayarınıza
, sisteminize zarar vermek için tasarlanırlar. Zararlı yazılımlar öyle bir
duruma
gelmiştir ki artık
herhangi
bir antivirüs programı kurulu olmayan
bilgisayarlar
internete
bağlandıkları
anda virüs kapmaktadır. Hatta oldukça zararlı olan, antivirüs programı görünümünde sahte yazılımlar dahi türemiş bulunuyor. Çoğu
zaman
bu zararlı yazılımların
hepsine
virüs deyip geçiyoruz ama aslında birbirlerinden
farklılar
ve kimi
zaman
yazılımın türüne göre özel
önlem
veya işlem yapmak
durumunda
kalabiliyoruz.
Virüs
Virüs,
bilgisayarınıza
girip dosya ya da verilerinize zarar verir, tahrif eder. Virüsler
bilgisayarınızda
verileri bozabilir hatta silebilir. Ayrıca kendilerini çoğaltabilirler (gerçek virüsler gibi).
Bilgisayar
virüsü pek çok zararlı yazılımdan çok daha tehlikelidir çünkü doğrudan dosyalarınıza ve verilerinize zarar verirler.
Virüsler genel olarak imaj,
ses
, video dosya ekleri ile
bilgisayarınıza
bulaşırlar. Ayrıca indirdiğiniz programların da içine gizlenmiş olabilirler. Bu yüzden
güvenli
sitelerden program indirmek
bilgisayarınız
için riskleri azaltır.
Virüslerin iyi tarafı siz izin vermedikçe virüsler yayılamazlar. Çalıştırdığınız, indirdiğiniz programlara, açtığınız
maillere
dikkat ederek virüslerden korunabilirsiniz ama insan
her
zaman
dikkatli olamıyor. Bu yüzden bir antivirüs programı (sahte olmayanından) kullanmakta fayda var. Davranışları ve bulaştıkları konuma göre çeşitli virüsler vardır:
Dosya virüsü: Bu tür virüsler .exe, .com, .bat gibi program dosyalarına bulaşırlar. Bu virüs hafızaya yerleştiği anda o an hafızada yüklü olan tüm programlara yayılmaya çalışır.
Macro virüsü: Word, exceli powerpoint ve diğer veri dosyalarına bulaşırlar ve bulaştıkları dosyanın
onarımı
çok güçtür.
MBR virüsü: MBR virüsü
bilgisayar
hafızasına yerleşir ve kendini bir
depolama
aygıtının bölümleme tablolarının ya da işletim sistemi yükleme programlarının bulunduğu ilk sektörüne (Master boot redord) kopyalar. MBR virüsü normal dosyalar yerine
depolama
aygıtının belli bir bölümüne bulaşır. En
kolay
kaldırma yöntemi MBR alanının
temizlenmesidir
.
Boot sektör virüsü: Boot sektör virüsü, hard disklerin boot sektörüne yerleşir. Ayrıca yapısı itibariyle
bilgisayar
hafızasına da yerleşebilir.
Bilgisayar
açılır açılmaz boot sektöründeki virüs hafızaya yerleşir. Bu tarz virüsleri
temizlemesi
oldukça zordur.
Multipartite (çok bölümlü ) virüs: Boot ve dosya / program virüslerinin melezi olarak tanımlanabilir. Program dosyalarına bulaşır ve program açıldığında boot kayıtlarına yerleşir.
Bilgisayarın
bir dahaki açılışında hafızaya yerleşir ve oradan diskteki diğer programlara da yayılır.
Polimorfik virüs: Bu virüs tipi kodunu
farklı
biçimlerde
şifreleyebilir
, böylece
her
bulaşmada kendini
farklı
gösterebilir. Bu tarz virüsleri tespit etmesi oldukça güçtür.
Gizlilik virüsü: Bu tarz virüsler tespit edilmemek için çeşitli yöntemler kullanır. Disk kafasını başka bir sektörü okuması için yönlendirebilir ya da
dizin
listesinde gösterilen dosya boyutunda oynama yapabilir. Örneğin Whale adlı bir virüs, bulaştığı dosyaya 9216 byte ekler ancak
dizinde
gösterilen dosya boyutundan 9216 çıkartır.
Truva atı (Trojan)
Truva atı bir virüs değildir. Gerçek bir uygulama gibi gözüken zararlı bir program türüdür. Trojan kendini çoğaltmaz ama virüs kadar yıkıcı olabilir. Truva atı
bilgisayarınıza
güvenlik
açığı oluşturur ki bu da zararlı programların, kişilerin sisteminize girmesi için bir
yol
açar.
Bu şekilde kullanıcıların kişisel bilgileri çalınabilir. Yani aynı tarihteki Truva savaşındaki olduğu gibi normal bir program zannettiğiniz Truva Atı, sisteminize girer ve Grek askerlerinin ordunun girmesi için kale kapılarını içeriden açması gibi zararlı yazılımların, hackerların sisteminize girmesi için bir
güvenlik
açığı oluşturur. Virüslerde olduğu gibi
farklı
amaçlara
hizmet
eden Trojan türleri de bulunmaktadır:
Uzaktan kontrol yapan Truva atları: En yaygın trojan türlerinden biridir. Kötü niyetli kişilerin siz
bilgisayarın
başındayken sistemde sizden çok daha fazlasını yapabilmelerine olanak sağlar. Bu tarz bir trojan kullanan biri
bilgisayarınızdaki
her
veriye ulaşabilir.
Şifre gönderen Truva atları: Bu trojanlar sistemde, tarayıcı hafızasında kayıtlı olan
şifreleri
, kullanıcı fark etmeden belli bir
adrese
mail
atar.
Web
sayfalarında, uygulamlarda girdiğiniz tüm kullanıcı adı ve
şifreleri
alabilir.
Keylogger: Bu Truva atı tipi yapı olarak oldukça basittir. Klavyede bastığınız
her
tuşun kaydını tutar ve belli aralıklarla belli bir
mail
adresine
gönderir. Saldırgan bu kayıtları inceleyip sık
tekrar
eden girdileri tespit ederek kullanıcı adı ve
şifrelerinize
ulaşır.
Yıkıcı tip: Bu tür Truva atının tek işlevi dosyalara zarar vermek ve silmektir. Otomatik olarak sistem dosyalarını silebilir. Saldırgan tarafından aktifleştirilebilir ya da belli bir gün saatte çalışacak şekilde ayarlanabilir.
DOS (Denial Of Services) Saldırısı Truva atı: Dos saldırısı yapmakta kullanılan bu Truva Atı oldukça yaygındır. Ddos saldırısı, bir sisteme mümkün olduğu kadar çok kullanıcı ile aynı anda saldırılması ile gerçekleştirilir. Yaratılan aşırı trafik nedeniyle (çoğu
zaman
kurbanın bant genişliğinden daha fazla) sistemin
internete
erişimi durur. Çoğu büyük
web
sitesi bu şekilde çökertilmiştir. Saldırgan binlerce kullanıcının
bilgisayarına
bu Truva atlarından yerleştirir ve saldırı anında kullanıcıların makineleri kullanır.
E-posta bombası: Dos Truva atının bir varyasyonu olan bu trojan türü mümkün olduğu kadar çok makineye bulaşır ve
mail
adreslerine
rastgele konu, içeriklerle aynı anda çok sayıda saldırı gerçekleştirir.
Proxy / Wingate Truva atı: Pek çok trojan kurbanın
bilgisayarını
bir proxy / wingate sunucusuna dönüştürür ki bu da
bilgisayara
tüm dünyanın ya da sadece saldırganın erişimine açık bir hale getirir.
FTP Truva atı: En basit Truva atı olan bu tür artık demode olmuştur çünkü yapabildiği tek şey FTP
transferi
için kullanılan Port 21'i açıp
herkesin
ya da sadece saldırganın
bilgisayarınıza
ulaşmasına olanak sağlamaktır. Daha
yeni
versiyonları parola
korumalıdır
yani bir tek saldırgan
bilgisayarınıza
bağlanabilir
.
Solucan (worm)
Solucanlar yerel sürücüde ya da ağda kendini
tekrar
tekrar kopyalayan bir programdır. Tek amacı sürekli kendini kopyalamaktır.
Herhangi
bir dosya ya da veriye zarar vermez ancak sürekli kopyalama yaparak sistemi meşgul eder ve
performansı
etkiler. Virüslerin aksine bir programa bulaşmaya ihtiyacı yoktur. İşletim sistemlerindeki açıklardan yararlanarak yayılırlar.
Adware
Genel olarak Adware,
herhangi
bir program çalışırken reklam açan yazılımdır. Adware
internette
gezerken otomatik olarak
bilgisayarınıza
inebilir ve
pop
-up pencereleri ile
görüntülenebilir
. Kullanıcıları oldukça rahatsız eden Adware tipi uygulamalar çoğunlukla
şirketlerce
reklam amaçlı olarak kullanılırlar.
Casus yazılımlar (spyware)
Casus yazılım, kullanıcının izniyle veya izni dışında
bilgisayara
yüklenen ve kullanıcı, (önrneğin
webde
gezdiği sayfalar, vb.) ya da
bilgisayar
hakkında bilgi toplayıp bunları uzaktaki bir kullanıcıya gönderen bir program türüdür. Ayrıca
bilgisayara
zararlı yazılımlar indirip yükleyebilir. Adware gibi çalışır ama çoğunlukla kullanıcı başka bir program yüklerken onun bilgisi dışında, gizli bir biçimde yüklenir.
Spam
Aynı
mesajdan
çok sayıda göndererek bir
mail
adresini
, forumu vb. boğmaya spam yapmak adı veriliyor. Spamların çoğu reklam amaçlı oluyor ve kullanıcıların isteği dışında posta
adreslerine
gönderiliyor.
Tracking Cookie
Cookie yani çerezler
internette
gezdiğiniz siteler vb. ile ilgili veri barındıran basit metin dosyalarıdır ve
bilgisayarınızda
çerez (cookies) klasöründe bulunurlar. Pek çok
site
de ziyaretçileri hakkında bilgi almak için çerezleri kullanırlar. Örneğin bir sitede ankette oy kullandığınız ve
her
kullanıcının bir oy kullanma hakkı var. Bu
web
sitesi çerez bilgilerinizi kontrol ederek sizin ikinci defa oy kullanmanıza engel olabilir. Ancak çerezleri kötü niyetli kişiler de kullanabilir. Tracking cookie adı verilen bu çerez türü bulaştığı
bilgisayarda
internette
yapılan tüm işlemlerin, gezilen sayfaların kaydını tutar. Hackerlar bu şekilde kredi kartı ve banka hesap bilgilerine ulaşabilirler.